దో - భాగ చోట అభిలాషు బడ , కరఉC ఏక బిస్వాస |
పై హహిC సుఖ సుని సుజల సబ , ఖల కరిహహిC ఉపహాస ||
నాశక్తి అల్పము , కానీ లక్ష్యము అనల్పం దుర్జనులు పరిహాసించును , సుజనులు నా రచనకు ఆనందింతురని నా పరమ విశ్వాసము .
చౌ - ఖల పరిహాస హోఇ హిత మోరా | కాక కహహిC కలకంఠ కఠోరా ||
హంసహి బక దాదుర చాతకహీ | హCసహిC మలిన ఖల బిమల బతకహీ || 1 ||
కబిత రసిక న రామ పద నేహూ| తిన్హ కహC సుఖద హాస రస ఏహూ ||
భాషా భనితి బోరి మతి మోరీ | హCసిబే జోగ హCసేC నహిC ఖోరీ || 2 ||
ప్రభు పద ప్రీతి న సాముఝి నీకీ | తిన్హహి కథా సుని లాగిహి ఫీకీ ||
హరి హర పద రతి మతి న కుతరకీ | తిన్హ కహుC మధుర కథా రఘుబర కీ || 3 ||
రామ భగతి భూషిత జియCజానీ | సునిహహిC సుజన సరాహి సుభానీ ||
కబి న హోఉC నహిC బచన ప్రబీనూ | సకల కలా సబ బిద్యా హీనూ || 4 ||
ఆఖర ఆరథ ఆలంకృతి నానా | ఛంద ప్రబంధ అనేక బిధానా ||
భావ భేద రస భేద అపారా | కబిత దోష గున బిబిధ ప్రకారా || 5 ||
కబిత బిబేక ఏక నహిC మోరేC | సత్య కహఉC లిఖి కాగద కోరేC || 6 ||
దుర్జనుల పరిహాసముగూడ నాకు హితమే . కోకిలపాట కాకులకు కఠోరముగానే ఉండును. కొంగలు హంసలను . కప్పలు చాతకపక్షులను పరిహసించుచుండును. నీచులు సచ్చరితలు విని నవ్వుదురు . కవిత్వమునందును శ్రీరామచంద్రుని పాదపద్మములయందును భక్తిలేని కవితారసికులకు ఈ కవిత హాస్యరస ప్రధానమై సుఖమునిచ్చును. నా రచన లౌకికభాషలో సాగినది . పైగా నాబుద్ధి అల్పమైనది . కావున నవ్వదగినది. అందువల్లవారు నవ్వుటలో వారిదోషము ఏమిలేదు. శ్రీహరి చరణకమలములయందు భక్తిలేనివారికిని , అవగాహనరహితులకును ఈ కథ పేలవంగా కనిపించవచ్చు. హరిహర భక్తులకును , కుతర్కబుద్దులుకానివారికిని శ్రీ రఘునాధునిచరితము మధురముగా ఉండును , హాయిని గొల్పును , సజ్జనులు ఈ గాధను శ్రీరామభక్తివైభవభూషితమైనదిగా గ్రహించి, మనోహరముగా ప్రశంసించుదురు. నేను కవిని కాను . వాక్చతురుడునూ కాను , వాక్యరచనాకళయందును , నాకు ప్రావీణ్యములేదు . శబ్దార్ధ ప్రయోగములు వివిధములు . అలంకారములు , ఛందస్సులు అనేకము . భావరుసభేదములు అపరిమితములు . కవితాగుణములు , దోషములు వివిధములు ఈ కవితావిశేషములలో ఏ ఒక్కదానిని గూర్చియు నేనెరుగనేఎరుగను . ఈ సత్యమును ప్రమాణపూర్వకముగా తెల్పుచున్నాను .
పై హహిC సుఖ సుని సుజల సబ , ఖల కరిహహిC ఉపహాస ||
నాశక్తి అల్పము , కానీ లక్ష్యము అనల్పం దుర్జనులు పరిహాసించును , సుజనులు నా రచనకు ఆనందింతురని నా పరమ విశ్వాసము .
చౌ - ఖల పరిహాస హోఇ హిత మోరా | కాక కహహిC కలకంఠ కఠోరా ||
హంసహి బక దాదుర చాతకహీ | హCసహిC మలిన ఖల బిమల బతకహీ || 1 ||
కబిత రసిక న రామ పద నేహూ| తిన్హ కహC సుఖద హాస రస ఏహూ ||
భాషా భనితి బోరి మతి మోరీ | హCసిబే జోగ హCసేC నహిC ఖోరీ || 2 ||
ప్రభు పద ప్రీతి న సాముఝి నీకీ | తిన్హహి కథా సుని లాగిహి ఫీకీ ||
హరి హర పద రతి మతి న కుతరకీ | తిన్హ కహుC మధుర కథా రఘుబర కీ || 3 ||
రామ భగతి భూషిత జియCజానీ | సునిహహిC సుజన సరాహి సుభానీ ||
కబి న హోఉC నహిC బచన ప్రబీనూ | సకల కలా సబ బిద్యా హీనూ || 4 ||
ఆఖర ఆరథ ఆలంకృతి నానా | ఛంద ప్రబంధ అనేక బిధానా ||
భావ భేద రస భేద అపారా | కబిత దోష గున బిబిధ ప్రకారా || 5 ||
కబిత బిబేక ఏక నహిC మోరేC | సత్య కహఉC లిఖి కాగద కోరేC || 6 ||
దుర్జనుల పరిహాసముగూడ నాకు హితమే . కోకిలపాట కాకులకు కఠోరముగానే ఉండును. కొంగలు హంసలను . కప్పలు చాతకపక్షులను పరిహసించుచుండును. నీచులు సచ్చరితలు విని నవ్వుదురు . కవిత్వమునందును శ్రీరామచంద్రుని పాదపద్మములయందును భక్తిలేని కవితారసికులకు ఈ కవిత హాస్యరస ప్రధానమై సుఖమునిచ్చును. నా రచన లౌకికభాషలో సాగినది . పైగా నాబుద్ధి అల్పమైనది . కావున నవ్వదగినది. అందువల్లవారు నవ్వుటలో వారిదోషము ఏమిలేదు. శ్రీహరి చరణకమలములయందు భక్తిలేనివారికిని , అవగాహనరహితులకును ఈ కథ పేలవంగా కనిపించవచ్చు. హరిహర భక్తులకును , కుతర్కబుద్దులుకానివారికిని శ్రీ రఘునాధునిచరితము మధురముగా ఉండును , హాయిని గొల్పును , సజ్జనులు ఈ గాధను శ్రీరామభక్తివైభవభూషితమైనదిగా గ్రహించి, మనోహరముగా ప్రశంసించుదురు. నేను కవిని కాను . వాక్చతురుడునూ కాను , వాక్యరచనాకళయందును , నాకు ప్రావీణ్యములేదు . శబ్దార్ధ ప్రయోగములు వివిధములు . అలంకారములు , ఛందస్సులు అనేకము . భావరుసభేదములు అపరిమితములు . కవితాగుణములు , దోషములు వివిధములు ఈ కవితావిశేషములలో ఏ ఒక్కదానిని గూర్చియు నేనెరుగనేఎరుగను . ఈ సత్యమును ప్రమాణపూర్వకముగా తెల్పుచున్నాను .
పోస్ట్‌లు
