చౌ - ఆకర చారి లాఖ చౌరాసీ | జాతి జీవ జల థల నభ బాసీ ||
సీయ రామమయ సబ జగ జానీ | కరఉC ప్రనామ జోరి జుగ పానీ || 1 ||
జాని కృపాకర కింకర మోహో | సబ మిలి కరహు ఛాడి ఛల ఛోహో ||
నిజ బుధి బల భరోస మోహి నాహిC | తాతేC బినయ కరఉC సబ పాహీC || 2 ||
కరన చహఉC రఘుపతి గున గాహా | లఘు మతి మోరి చరిత అవగాహా ||
సూఝ న ఏకC అంగ ఉపాఊ | మన మతి రంక మోనోరధ రాఊ || 3 ||
మతి అతి నీచ ఊCచి రుచి ఆఛీ | చహిఅ అమిఅ జగ జురఇ న ఛాఛీ ||
ఛమిహహిC సజ్జన మోరి ఢిఠాఈ | సునిహహిC బాలబచన మన లాఈ || 4 ||
జౌC బాలక కహ తోతరి బాతా | సునహిC ముదిత మన పితు అరు మాతా ||
హCసిహహిC కూర కుటిల కుబిచారీ | జే పర దూషన భూషనధారి || 5 ||
నిజ కబిత్త కేహి లాగ న నీకా | సరస హోఉ అథవా అతి ఫికా ||
జే పర భనితి సునిత హరషాహీC | తే బర పురుష బహుత జగ నాహీC || 6 ||
జగ బహు నర సర సరి సమ భాఈ | జే నిజ బాఢి బడహిC జల పాఈ ||
సజ్జన సకృత సింధు సమ కోఈ | దేఖి పూర బిధు బాఢఇ జోఈ || 7 ||
భూమ్యాకాశములందును జలములయందును జీవించు చతుర్విధములైన ( జరాయుజ , అండజ , స్వేదజ , ఉద్బీజములు ) 1. మానవులు , జంతువులు 2. పక్షులు 3. క్రిమి , కీటకాదులు 4. మొక్కలు . ఎనుబదినాలుగు లక్షల జీవరాసులు సీతారాములని భావించి , వాటికి అంజలి ఘటించుదును . ఓ దయానిధులారా ! నన్ను మీ సేవకునిగా భావించి , నిష్కపటచిత్తములతో నాపై కృపచూపించండి . నా బుద్ధిబలముపై నాకు విశ్వాసములేదు. కనుక మీకువిన్నవించుకొనుచున్నాను. రఘుకులతిలకుఁడైన శ్రీరామునిగుణములను వర్ణింపగోరుతున్నాను . నా బుద్ది చాలా అల్పమైనది . శ్రీరాముని చరిత అగాధమైనది. నేను ఏ కావ్యఅంగము ఎరుగను . నా మనోరధము మాత్రము రాజువలె ఉన్నతమైనది కానీ నా మనస్సు , బుద్ధి నిరుపేదలవలె అల్పములైనవి. నా కోరిక ఘనమైనది , కానీ నా బుద్ధి మాత్రము అల్పమైనది. నేను అమృతము కోరుచున్నాను . కానీ మజ్జిగ కూడా సంపాదించ శక్తిలేనివాడను . సజ్జనులు నా అతిసాహసమును మన్నించి, ఈ బాలుని వచనములను ఆదరముతో ఆలకించుదురు గాక . తల్లిదండ్రులు తమ పిల్లల చిలుకపలుకలును చూసి ఆనందించుడు.
కఠినాత్ములు , కుటిలురు , దురాలోచనపరులు ఇతరుల దోషములే ఎంచుటఏ ఒక ఘనకార్యముగా భావించి , వారిని పరిహాసించుదురు . మనోహరముగా నున్నా లేక పేలవంగా నున్నను ఎవరికవిత్వం వారికి మధురముగానే ఉండును . కానీ ఇతరులారచనలను విని మెచ్చుకొను సజ్జనులు మాత్రం చాలా అరుదుగామాత్రమే ఉందురు . కుంభవృష్టి పడినప్పుడు వరదలు పొంగిపొరలు నదులు. తటాకములవలె తమ ఉన్నతికి పొంగిపోవు జనులు లోకమున కోకొల్లలు . కానీ పూర్ణ చంద్రుని చూచి గంతులువేయు సముద్రునివలె ఇతరులఔన్నత్యమును చూచి, సంతసించు సహృదయులు చాలా తక్కువగా ఉందురు .
సీయ రామమయ సబ జగ జానీ | కరఉC ప్రనామ జోరి జుగ పానీ || 1 ||
జాని కృపాకర కింకర మోహో | సబ మిలి కరహు ఛాడి ఛల ఛోహో ||
నిజ బుధి బల భరోస మోహి నాహిC | తాతేC బినయ కరఉC సబ పాహీC || 2 ||
కరన చహఉC రఘుపతి గున గాహా | లఘు మతి మోరి చరిత అవగాహా ||
సూఝ న ఏకC అంగ ఉపాఊ | మన మతి రంక మోనోరధ రాఊ || 3 ||
మతి అతి నీచ ఊCచి రుచి ఆఛీ | చహిఅ అమిఅ జగ జురఇ న ఛాఛీ ||
ఛమిహహిC సజ్జన మోరి ఢిఠాఈ | సునిహహిC బాలబచన మన లాఈ || 4 ||
జౌC బాలక కహ తోతరి బాతా | సునహిC ముదిత మన పితు అరు మాతా ||
హCసిహహిC కూర కుటిల కుబిచారీ | జే పర దూషన భూషనధారి || 5 ||
నిజ కబిత్త కేహి లాగ న నీకా | సరస హోఉ అథవా అతి ఫికా ||
జే పర భనితి సునిత హరషాహీC | తే బర పురుష బహుత జగ నాహీC || 6 ||
జగ బహు నర సర సరి సమ భాఈ | జే నిజ బాఢి బడహిC జల పాఈ ||
సజ్జన సకృత సింధు సమ కోఈ | దేఖి పూర బిధు బాఢఇ జోఈ || 7 ||
భూమ్యాకాశములందును జలములయందును జీవించు చతుర్విధములైన ( జరాయుజ , అండజ , స్వేదజ , ఉద్బీజములు ) 1. మానవులు , జంతువులు 2. పక్షులు 3. క్రిమి , కీటకాదులు 4. మొక్కలు . ఎనుబదినాలుగు లక్షల జీవరాసులు సీతారాములని భావించి , వాటికి అంజలి ఘటించుదును . ఓ దయానిధులారా ! నన్ను మీ సేవకునిగా భావించి , నిష్కపటచిత్తములతో నాపై కృపచూపించండి . నా బుద్ధిబలముపై నాకు విశ్వాసములేదు. కనుక మీకువిన్నవించుకొనుచున్నాను. రఘుకులతిలకుఁడైన శ్రీరామునిగుణములను వర్ణింపగోరుతున్నాను . నా బుద్ది చాలా అల్పమైనది . శ్రీరాముని చరిత అగాధమైనది. నేను ఏ కావ్యఅంగము ఎరుగను . నా మనోరధము మాత్రము రాజువలె ఉన్నతమైనది కానీ నా మనస్సు , బుద్ధి నిరుపేదలవలె అల్పములైనవి. నా కోరిక ఘనమైనది , కానీ నా బుద్ధి మాత్రము అల్పమైనది. నేను అమృతము కోరుచున్నాను . కానీ మజ్జిగ కూడా సంపాదించ శక్తిలేనివాడను . సజ్జనులు నా అతిసాహసమును మన్నించి, ఈ బాలుని వచనములను ఆదరముతో ఆలకించుదురు గాక . తల్లిదండ్రులు తమ పిల్లల చిలుకపలుకలును చూసి ఆనందించుడు.
కఠినాత్ములు , కుటిలురు , దురాలోచనపరులు ఇతరుల దోషములే ఎంచుటఏ ఒక ఘనకార్యముగా భావించి , వారిని పరిహాసించుదురు . మనోహరముగా నున్నా లేక పేలవంగా నున్నను ఎవరికవిత్వం వారికి మధురముగానే ఉండును . కానీ ఇతరులారచనలను విని మెచ్చుకొను సజ్జనులు మాత్రం చాలా అరుదుగామాత్రమే ఉందురు . కుంభవృష్టి పడినప్పుడు వరదలు పొంగిపొరలు నదులు. తటాకములవలె తమ ఉన్నతికి పొంగిపోవు జనులు లోకమున కోకొల్లలు . కానీ పూర్ణ చంద్రుని చూచి గంతులువేయు సముద్రునివలె ఇతరులఔన్నత్యమును చూచి, సంతసించు సహృదయులు చాలా తక్కువగా ఉందురు .
0 కామెంట్లు:
కామెంట్ను పోస్ట్ చేయండి
Lahari.Com బ్లాగు వీక్షించినందులకు కృతఙ్ఞతలు అందుకోండి.